زندگی در آلمان

شاید زندگی در آلمان برای بسیاری از هموطنان عزیزمان از چند سال گذشته یک رویای دست نیافتنی و برای عده‌ای دیگر هدفی مشخص برای سامان دادن به زندگی‌شان شده است. به واسطه اهمیت بسیار زیاد این مقاله برای عده زیادی از هموطنان عزیزمان قصد داریم در این مقاله به سوالاتی مهم در این رابطه نظیر سوالات زیر پاسخ دهیم: 

• مشکلات زندگی در آلمان چیست؟
• شرایط زندگی در آلمان چه تفاوتی با ایران دارد؟
• زندگی ایرانیان در آلمان چگونه است؟
• شرایط زندگی در آلمان برای پناهندگان به چه شکل است؟
• میزان رضایت از زندگی در آلمان چقدر است؟

پاسخ این پرسش‌ها و ابعاد دیگر موضوع زندگی در آلمان جمعیت بسیار زیادی برای علاقه‌مندان به مهاجرت تحصیلی و مهاجرت کاری به آلمان دارد را در این مقاله بررسی می نماییم.

شرایط زندگی در آلمان

برای داشتن تصویر روشنی از شرایط زندگی در آلمان باید این نکته را بدانیم که ممکن است شرایط زندگی در هر کشور برای فرد یا گروه خاصی از افراد با اشخاص دیگر متفاوت باشد. ممکن است زندگی در آلمان برای عده‌ای بسیار رضایت بخش باشد ولی برای عده‌ای دیگر تجربه زندگی در آلمان، جز اتفاقات تلخ زندگی‌شان قلمداد شود. در این بخش سعی می‌کنیم شرایط زندگی در آلمان برای روه‌های خاصی که در این کشور زندگی می‌کنند و از جهاتی برای علاقمندان به مهاجرت به آلمان پر اهمیت است را مورد بررسی قرار دهیم.

شرایط زندگی ایرانیان در آلمان 

در سال‌های گذشته و با افزایش چشمگیر مهاجرت به آلمان توسط متقاضیان ایرانی، جمعیت ایرانیان در آلمان برای دولت این کشور هم به یک فرصت و هم به یک تهدید در این کشور تبدیل شده است. دولت آلمان تلاش‌های زیادی برای ارتقاء رتبه جامعه ایرانی مقیم آلمان و افزایش مشارکت ایشان در سرنوشت کشور آلمان داشته است. بیاید با هم به جوانب مختلف شرایط زندگی ایرانیان در آلمان نگاهی بیندازیم. 

جامعه ایرانیان مقیم آلمان

جامعه ایرانیان مقیم آلمان در سال‌های گذشته همواره شاهد افزایش جمعیت بوده است. مهاجرین ایرانی دلایل متفاوت و البته روش‌های مختلف از روش‌های مهاجرت تحصیلی و کاری گرفته  تا روش‌هایی غیرقانونی نظیر مهاجرت قاچاقی به آلمان و مهاجرت از طریق پاسپورت مشابهتی، به این کشور سفر کرده اند.همانطور که در جدول زیر قابل مشاهده است این جمعیت به شکل چشمگیری در چند سال گذشته افزایش یافته است.

سال	جمعیت ایرانیان مقیم آلمان
۲۰۲۱	۱۰۵۰۰۰
۲۰۲۲	۲۱۰۰۰۰
۲۰۲۳	۳۶۴۰۰۰
۲۰۲۴	۳۸۰۰۰۰

زندگی در آلمان برای ایرانیان از نظر وضعیت شغلی

نرخ اشتغال ایرانیان مقیم آلمان کم و بیش شبیه نرخ اشتغال افراد سایر ملیت‌های جهان و به خصوص آلمانی‌هاست البته در برخی از مشاغل به خصوص مشاغل حساس و مشاغل دولتی حضور ایرانیان کمتر از فرادی با ملیت آلمانی و یا کشورهای اروپایی دیده می‌شود. اگرچه می‌توان مشارکت مهاجرین ایرانی در مشاغل در حوزه‌های مربوط به صنعت و تکنولوژی و حوزه سلامت را بسیار پررنگ‌تر از سایر مشاغل دانست.

مالیات در آلمان

قوانین مالیاتی آلمان به گونه ای وضع گردیده که کلیه افراد می توانند بدون تحمل فشار اقتصادی مالیات مورد نظر را به صورت نقدی و اقساطی پرداخت نمایند، از سوی دیگر قوانین مالیاتی آلمان در راستای اجرای عدالت اجتماعی اعمال می گردد، این بدین معناست که افرادی که در کشور آلمان دارای درآمد بیشتری هستند می بایست مالیات بیشتری را پرداخت نمایند.

به طور کلی آلمان از جمله کشورهایی محسوب می شود که کلیه افراد در این کشور احترام فراوانی برای نظم و قانون قائل می شوند. از این رو عدم پرداخت مالیات یا فرار مالیاتی در آلمان عواقب بسیار سنگینی نظیر اخراج از کشور و حتی ۱۰ سال حبس را در پی خواهد داشت.

انواع مالیات در آلمان

مالیات در آلمان تحت عناوین مختلفی دریافت می شود، هر یک از عناوین مالیاتی آلمان از قوانین و شرایط مختص به خود پیروی می نمایند. همچنین نحوه محاسبه مالیات در آلمان با توجه به نوع مالیات کمی متفاوت خواهد بود. به طور کلی انواع مالیات در آلمان به شرح ذیل می باشد.

مالیات بر درآمد

مالیات بر درآمد بزرگترین منبع درآمد دولت آلمان در بین کلیه عناوین مالیاتی می باشد. طبق قوانین مالیاتی آلمان کلیه افرادی که در این کشور دارای درآمد هستند می بایست مالیات پرداخت نمایند. این مالیات تنها به افرادی که در آلمان شاغل هستند تعلق نمی گیرد. بلکه کلیه افرادی که علاوه بر دریافت حقوق از طریق سرمایه گذاری در آلمان، راه اندازی کسب و کار، مستمری و … دارای درآمد هستند نیز موظف به پرداخت مالیات خواهند بود.

مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده به کالای مصرفی ارتباط دارد، ولی کاملاً با مالیات بر فروش متفاوت است. این نوع مالیات با توجه به ارزش کالای تولید شده و قیمت نهایی کالا برای عرضه محاسبه می شود، در واقع این نوع مالیات را هم تولید کننده و هم فروشنده کالای مورد نظر پرداخت می نمایند.البته در سایر موارد فروشنده کالا نرخ مالیات بر ارزش افزوده را از خریدار دریافت می نماید. مالیات بر ارزش افزوده امروزه در اغلب کشورهای جهان دریافت می شود. لازم به ذکر است نرخ مالیات بر ارزش افزوده بسته به ارزش کالای مورد نظر کمی متفاوت خواهد بود.

مالیات بر املاک و مستغلات

مالیات بر املاک و مستغلات بسته به نوع کاربری و ارزش ملک محاسبه می شود. از سوی دیگر افرادی که ملک خود را در کشور آلمان اجاره داده اند نیز از درآمد حاصله جهت دریافت اجاره بها می بایست مالیات مورد نظر را پرداخت نمایند. مالیات بر املاک و مستغلات امروزه در بسیاری از کشورهای جهان دریافت می شود، با توجه به سختگیری کشور آلمان در رابطه با قوانین مالیاتی، عدم پرداخت به موقع مالیات املاک و مستغلات منجر به پرداخت جریمه نقدی و بروز مشکلات در خرید و فروش ملک مورد نظر خواهد شد.

مالیات بر سود سرمایه

این نوع مالیات بر اساس سود حاصله از سرمایه گذاری یا حتی فروش ملک محاسبه می شود، در حال حاضر نرخ مالیات بر سود سرمایه در آلمان حدود ۲۵ درصد است، البته بسته به میزان سود امکان تغیر نرخ مالیاتی نیز وجود دارد، از سوی دیگر افرادی که بیش از ۱۰ سال در ملک خود زندگی کرده اند و ملک خود را به فروش رسانده اند از پرداخت این نوع مالیات معاف خواهند بود.

نحوه محاسبه مالیات در آلمان

نحوه محاسبه مالیات در آلمان بسته به نوع مالیات، طبق بندی افراد در سیستم مالیاتی، حجم دارایی ها و میزان درآمد افراد متفاوت خواهد بود. در سیستم مالیاتی آلمان افراد به ۶ گروه اصلی تقسیم می شوند، که هریک از این گروه ها شرایط و قوانین خاص خود را خواهند داشت. به طور کلی سیستم طبقه بندی مالیاتی آلمان به شرح ذیل می باشد.

گروه	توضیحات
۱	افراد مجرد، بیوه یا مطعلقه
۲	والدین مجرد
۳	افراد متاهل با درآمد کمتر نسبت به همسر (شریک)
۴	افراد متاهل با درآمد برابر با همسر (شریک)
۵	افراد متاهل با درآمد بیشتر نسبت به همسر (شریک)
۶	افرادی که دارای چند شغل می باشند

شرایط محاسبه مالیات برای هر یک از گروه های فوق کمی متفاوت خواهد بود، از سوی دیگر میزان درآمد و دارایی های افراد در آلمان نیز نقش مهمی در تعین نرخ مالیات خواهد داشت. ولی به طور کلی نرخ مالیات برای شرکت ها در آلمان بین ۱۵ الی ۱۶ درصد خواهد بود، و نرخ مالیاتی پایه در این کشور برای مشاغل انفرادی از ۳٫۵ درصد به بالا خواهد بود.

مقایسه درآمد بر میزان مالیات افراد در آلمان

سیستم مالیاتی آلمان مانند اغلب کشورهای اروپایی نرخ مالیاتی صعودی را اجرا می کند، که در این سیستم نرخ مالیات با توجه به میزان درآمد افراد که مشمول پرداخت مالیات می شود محاسبه می گردد. به عنوان مثال کلیه افرادی که به عنوان کارمند مشغول به کار می باشند مالیات خود را توسط کارفرما پرداخت می نمایند و از آنجا که میزان درآمد این افراد مشخص است، نیازی به ارائه فرم اظهارنامه نخواهند داشت.

ولی از سوی دیگر افرادی که خود اشتغال هستند یا دارای درآمدهای مختلفی می باشند، موظف به ارائه فرم اظهارنامه مالیاتی خواهند بود، به طور کلی درآمد افراد تعین کننده نرخ مالیاتی خواهد بود. در حال حاضر نرخ مالیاتی افراد با توجه به میزان درآمد در آلمان به شرح ذیل می باشد.

میزان درآمد مشمول به مالیات (یورو)	نرخ مالیات
کمتر از ۹٫۴۰۸ یورو	معاف از مالیات
بین ۹٫۴۰۸ _ ۵۷٫۰۵۰ یورو	۱۴ الی ۴۲ درصد
بین ۵۷٫۰۵۰ _ ۲۷۰٫۵۰۰ یورو	۴۲ درصد
بیشتر از ۲۷۰٫۵۰۰ یورو	۴۵ درصد

معایب زندگی در آلمان

شاید در کنار همه مزیت‌هایی که ممکن است زندگی در آلمان برای مهاجرین به همراه داشته باشد، شرایط زندگی در آلمان برای ایرانیان با چالش‌هایی نیست گره خورده است. البته ممکن است تجربه زندگی در آلمان برای افراد مختلف با شرایط غیر یکسان  در زمان‌های گوناگون با سایر افراد کاملاً متفاوت باشد.سعی کرده‌ایم در این بخش مشکلات زندگی در آلمان را که شاید باعث کاهش سطح رضایت از زندگی در آلمان برای بسیاری از مهاجرین به خصوص مهاجرین جدید الورود شده است را ذکر کنیم.

همه چیز آلمانی است!

شاید بزرگترین چالش پیش روی مهاجرین به کشور آلمان مانع زبان آلمانی باشد. در آلمان، تقریبا تمام ساکنین این سرزمین به خوبی مجهز به دانش زبان انگلیسی می باشند ولی تمایلی به استفاده از آن ندارند. حتی بسیاری از فرم های ثبت نام در مراکز دولتی فقط به زبان آلمانی ارائه می گردند.تکیه دولت و مردم آلمان به زبان آلمانی، تا حدی است که به جرات می توان گفت، اگر می خواهید در آلمان زندگی کنید و زبان آلمانی یاد نگیرید، پیشرفت چشمگیری نخواهید داشت یا حداقل براحتی در آلمان زندگی نخواهید کرد.

برو سر اصل مطلب!

مدتی پس از ورود یک خارجی به آلمان، بخصوص اگر این فرد در یک فرهنگ شرقی، مثل فرهنگ ایران پرورش یافته باشد با آداب و رسوم عجیب و منحصر به فرد آلمانی ها روبرو می شود. اینکه شما طی یک مکالمه ۵ دقیقه بدون وقفه صحبت کنید و حتی یک کلمه از شنونده خود که یک آلمانی باشد، نشنوید، اصلا عجیب نیست. یا اگر موقع ایستادن روی خط عابر پیاده چندین تذکر مختلف از رهگذران آلمانی برای کار زشتتان بگیرید، نباید تعجب کنید.اگر پیامی دریافت کردید با مضمون (سلام، مدارک را بفرست) نباید تلقی این را داشته باشید که به شما بی احترامی شده و تشریفات لازم فراهم نشده است، به طور کلی باید به فرهنگ سرد و خشک آلمانی ها عادت کنید.

در قبال هر سنتی مسئولی

یکی از چالش های بزرگ دیگری که پیش روی یک مهاجر برای زندگی در آلمان قرار می گیرد، سیستم بانکداری، مالیاتی و حقوقی کشور آلمان است. شما در آلمان باید برای هر گردش مالی غیر متعارف که برای حساب شخصی خود صورت می دهید به دولت آلمان و بانک شخصیتان توضیح دهید. حتی اگر خانواده شما مبلغی را برای هزینه زندگی به شما قرض می دهند، باید یا میزان مشخص باشد و یا با ارائه توضیحات شما برای بانک همراه باشد.

مزایای زندگی در المان

شاید هر کسی که تجربه زندگی در آلمان را حتی برای مدت کوتاهی داشته باشد از این دوران به عنوان یک دوره خاطره انگیز یاد می‌کند.شاید شرایط زندگی در آلمان آنقدر منحصر به فرد و مخصوص خودش باشد که پس از چند سال زندگی در این کشور قادر نخواهید بود در هیچ کشور دیگری به زندگی کنید. شاید فاکتورهای زیادی در بالا بودن میزان رضایت از زندگی در آلمان در میان جمعیت مهاجر به این کشور تاثیرگذار بوده اند ولی به طور کلی می‌توان فاکتورهای زیر را بزرگترین مزایای زندگی در آلمان دانست.

همزمان هم در شمالی و هم در تهران

مدرنیته بی نظیر همه ی شهرهای آلمان در کنار طبیعت زیبا و مثال زدنی این کشور، باعث می شود که شما در همه ی فصول سال از بهترین کیفیت زندگی مدرن شهری در کنار جاذبه های زندگی در طبیعت لذت ببرید. آلمان را از این حیث می توان سرآمد کشورهای اروپایی دانست. تقریبا در همه ی شهرهای بزرگ آلمان، فاصله ی شما تا نزدیک ترین پارک کمتر از ۵ دقیقه است.

اگر اینجا نشد، جای دیگر محاله

اقتصاد فوق پایدار کشور آلمان در کنار نزدیکی همکاری دانش و صنعت در این کشور باعث شده تا آلمان با کمتر از۳٫۲ % ، کشور دوم از لحاظ کم بودن نرخ بیکاری در میان تمام کشورهای اروپایی قلمداد شود.این کشور تقریبا در کلیه رشته های شغلی و دانشگاهی، فرصت های شغلی بی شماری را برای افراد ماهر و دارای تخصص در سطوح مختلف فراهم آورده است. پس اگر افراد مشخصی نتوانند در کشور آلمان، شغل مورد نظر خود را بیابند، شانس زیادی برای پیدا کردن شغل مطلوب خود در سایر کشورهای دنیا را نیز نخواهید داشت.

مرکز دنیا اینجاست

فاصله بسیار کم کشور آلمان با بسیاری از پایتخت ها مهم دنیا باعث شده افرادی که قصد زندگی در آلمان را دارند، فرصت دسترسی نه تنها به تمام امکانات کشور آلمان، بلکه به تمام کشورهایی که با این کشور از لحاظ جغرافیایی همسایه هستند را دارا باشند.وقتی در آلمان زندگی می کنید، چه به دنبال گذراندن اوقات فراغت خود در سایر کشورها باشید، چه دغدغه ی پیدا کردن فرصت های شغلی بهتر در سایر کشورها را در ذهن خود داشته باشید، با بیش از ۲۰ کشور، کمتر از ۲-۳ ساعت فاصله دارید.

زندگی در المان چه تفاوت هایی با زندگی در ایران دارد؟

شاید در کنار همه مزیت‌هایی که ممکن است زندگی در آلمان برای مهاجرین به همراه داشته باشد، شرایط زندگی در آلمان برای ایرانیان با چالش‌هایی نیست گره خورده است. البته ممکن است تجربه زندگی در آلمان برای افراد مختلف با شرایط غیر یکسان  در زمان‌های گوناگون با سایر افراد کاملاً متفاوت باشد.سعی کرده‌ایم در این بخش مشکلات زندگی در آلمان را که شاید باعث کاهش سطح رضایت از زندگی در آلمان برای بسیاری از مهاجرین به خصوص مهاجرین جدید الورود شده است را ذکر کنیم.

سوپرمن باش

طی آمار رسمی ارائه شده در سال های منتهی به ۲۰۱۹ که از بیش از دویست کشور مختلف تهیه شده است، کشور آلمان از لحاظ قدرت خرید مردم در رتبه ی ششم بهترین کشورهای دنیا واقع شده است. این در حالی است که رتبه ایران از این حیث ۱۱۹ گزارش شده است.

بیایید با یک مثال این موضوع را روشن تر کنیم. اگر میانگین درآمدهای متوسط ماهانه را برای فرد ایرانی حدود ۵ میلیون تومان لحاظ کنیم و فرض کنیم از این رقم چیزی در حدود ماهانه ۲ میلیون تومان به عنوان پس انداز فرد محسوب گردد، این فرد قادر خواهد بود تا پس از ۲۵ ماه، یک خودرو پراید (به قیمت تابستان سال ۹۸) را خریداری نماید. اما یک آلمانی با میانگین حقوق ماهانه ۴ هزار یورو، با در نظر گرفتن حدود هزار یورو به عنوان پس انداز، قادر خواهد بود تا پس از ۷ ماه، یک خودروی قابل قبول از شرکت بی ام دبلیو تهیه نماید.

به دنیای بی ترافیک خوش آمدید

روزهایی رو تصور کنید که ساعت ۵ عصر در تهران ترافیک نداشته باشید. شاید کمتر از ۳۰ روز در سال باشد. علی رغم اینکه میزان تعداد خودرو به ازای هر نفر در آلمان تقریبا دو برابر است.ولی میزان شاخص ترافیک حتی در شلوغ ترین شهرهای کشور آلمان نسبت به ایران، غیر قابل مقایسه است. آلمان از لحاظ مدیریت ترافیک و طراحی شهری، رتبه ی ۱۸ در بین تمام کشورهای دنیا را به خود اختصاص داده است. در آلمان قادر خواهید بود تا از بهترین امکانات شهری اما بدون ترافیک لذت ببرید.

سالی یکبار به من سر بزن

شاید بتوان بزرگترین تفاوت فرهنگی کشور آلمان با ایران را در موضوع خانواده دانست. شاید کم رفت و آمدترین خانواده های ایرانی هم در سال حداقل ۲ یا ۳ مرتبه به بهانه های مختلف یکدیگر را ملاقات کنند ولی عملا خانواده در فرهنگ آلمانی محدود به خانواده درجه یک می شود. علاوه بر این فرزند مجرد در خانواده های ایرانی ممکن است تا سال ها با خانواده خود زندگی کند ولی عملا در فرهنگ آلمانی، پس از ۱۸ سالگی زندگی فرد با خانواده فقط در مواقع خاص صورت می پذیرد.

زندگی در آلمان برای ایرانیان چگونه است؟

شاید اگر یک ۲۴ ساعت از زندگی یک فرد آلمانی را با یک فرد ایرانی در کنار هم داشته باشیم، هیچ شباهتی در هیچ کدام از اجزای سبک زندگی آنها را به صورت مشترک نیابیم. از لحظه و زمان بیدار شدن از خواب تا انتهای شب و سپری کردن تمام اوقات و لحظات. 

آشنایی با سبک زندگی آلمانی می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که تجربه زندگی در آلمان برای شما یک تجربه یده‌آل خواهد بود یا وارد جهنم می‌شوید که انتظارش را نداشته‌اید. در ادامه به مهمترین فاکتورهایی که می‌بایست در خصوص سبک زندگی مهاجرین در آلمان بدانید، می‌پردازیم.

من فقط ایستگاه راه آهن را می شناسم

تقریبا عموم مردم آلمان برای رفت و آمد به محل کار خود از سیستم حمل و نقل شهری استفاده می کنند و استفاده از ماشین شخصی برای عبور و مرور کار منطقی و معمولی محسوب نمی شود.سیستم حمل و نقل شهری بی نظیر شهرهای آلمان این اجازه را به ساکنین این کشور می دهد تا داشتن ماشین شخصی برای زندگی در آلمان به عنوان یک نیاز در افراد مطرح نگردد. این جمله از جملات معروف آنهاست “من فقط ایستگاه راه آهن را می شناسم”

کارت را به خانه نیار

آلمانی ها معمولا ۳۵ ساعت کار مفید در هفته دارند و دو روز آخر هفته خود یعنی شنبه و یک شنبه را در تعطیلات سپری می کنند. نکته مهم در رابطه با این جنبه از زندگی در آلمان، تفکیک زمان کار و زندگی شخص از یکدیگر است. یک آلمانی فقط در مواقع فورس ماژور ممکن است خارج از ساعت های عادی اداری خود، به کاری که به شغل وی مرتبط است بپردازد.

غر نزن

در فرهنگ آلمانی حد و مرز شوخی مشخص است، سورپرایز یا هرچیزی که زندگی را از روال عادی خودش خارج کند در بین آلمانی ها جایی ندارد. وقتی در آلمان زندگی می کنید. باید بدانید، یک آلمانی زیاد اهل شوخی نیست، خیلی شکایت کردن و شکایت شنیدن را دوست ندارد. در انجام دادن کارها جدی است، پس در برخورد با یک آلمانی خیلی مراقب رفتارهای خود باشید.

زندگی در المان برای چه کسانی مناسب است؟

آلمانی ها افراد بسیار منظم، منضبط و خوش قولی هستند. پس شما قبل از انتخاب آلمان به عنوان محل زندگی برای خود، باید به سوالاتی شبیه سوالات زیر پاسخ دهید.

• آیا می توانید بدون حتی چند دقیقه تاخیر سرکار خود حاضر باشید؟
• تا چه اندازه مسئولیت ارائه یک پروژه را دقیقا راس موعد مقرر می پذیرید؟
• آدم شوخ و پر هیجانی هستید یا تمایل دارید در محیطی کار و زندگی کنید که هر کس سرش به کار خودش گرم است؟
• می توانید در یک روز دور از شبکه های اجتماعی و سایر سرگرمی های مشابه، ۸ ساعت کار بی وقفه انجام دهید؟
• اهل استفاده از مترو و اتوبوس هستید یا تمایل دارید با ماشین شخصی خود رفت و آمد کنید؟

به طور کلی آلمان بهشت افرادی است که به دنبال نظم و انضباط هستند و دوست دارند همه چیز طبق اصول انجام شود ولی برای افرادی که هیجان زندگی، وجه مورد علاقه آن هاست، کشور بسیار سرد و بی روح است و در نتیجه زندگی در آلمان را کسل کننده می دانند.