مهندسی هوافضا

رشته مهندسی هوافضا یکی از مهم ترین گرایش های رشته های مهندسی در ایران است که سالانه دانشجویان زیادی به دنبال تحصیل در این رشته می باشند. همچنین با توجه به گستردگی و بازار کار مناسب این رشته در سایر کشورهای دنیا، بسیاری از دانشجویان به تحقیق در ارتباط با کشوری ایده آل برای تحصیل و کار می پردازند.

در این مقاله قصد داریم به سوالاتی نظیر سوالات زیر پاسخ دهیم: 

• گرایش‌های مهندسی هوافضا چه هستند؟
• بهترین دانشگاه هوافضا در ایران چه دانشگاهی است؟
• مهاجرت تحصیلی در به چه کشورهایی میسر است؟
• بهترین دانشگاه‌های جهان در رشته هوافضا ه دانشگاه‌هایی هستند؟
• بهترین کشورهای جهان برای مهاجرت کاری  فارغ التحصیلان این رشته چه کشورهایی هستند؟

اگرچه این مقاله می‌تواند درک درستی از اینکه رشته هوافضا چیست و چرایی خواندن این رشته به شما بدهد ولی هدف اصلی این مطلب افزایش اطلاعات متقاضیان به منظور مهاجرت تحصیلی در این رشته و مهاجرت کاری برای فارغ التحصیلان این شاخه از علوم مهندسی است.

مهندسی هوافضا چیست؟

مهندسان هوافضا فناوری های پیشرفته را توسعه می دهند و آنها را در سیستم های وسایل نقلیه هوافضا که برای حمل و نقل، ارتباطات، اکتشاف و کاربردهای دفاعی استفاده می شوند، ادغام می کنند. این رشته شامل طراحی و ساخت هواپیماها، فضاپیماها، سیستم های پیشرانه، ماهواره ها، موشک ها و همچنین طراحی و آزمایش محصولات، اجزا و زیر مجموعه های هواپیما و هوا فضا است. مجموعه مهارت مهندسین هوا فضا بسیار گسترده و چند رشته ای است و تجربه مهندسان هوا فضا به آنها این امکان را می دهد تا در بسیاری از بخشها مشارکت داشته باشند.

مهندسی هوافضا با طراحی و ساخت ماشین آلاتی که پرواز می کنند، سروکار دارد. این یکی از جدیدترین شاخه های مهندسی است و در قرن نوزدهم با اولین آزمایشات پرواز با موتور آغاز شد و با پیشرفت تکنولوژی، دو تخصص در آن پدیدار شد. مهندسی هوانوردی، که شامل طراحی هواپیماهایی مانند هواپیماهای سبک تر از هوا، گلایدرها، هواپیماها و جت های بال ثابت، اتو گایروها و هلیکوپترها می شود و مهندسی فضانوردی، که بر طراحی و توسعه فضاپیماها متمرکز است.

تخصص های رشته مهندسی هوافضا

از نظر فنی، مدرک مهندسی هوافضا از روز اول تخصصی خواهد بود، زیرا دانشجویان در یک رشته خاص در مهندسی تمرکز خواهند کرد. دانشجویان به احتمال زیاد با یک پایه در ریاضیات، فیزیک، مکانیک و الکترونیک پای در این رشته تحصیلی خواهند گذاشت. از مهم ترین تخصص های رشته مهندسی هوافضا می توان به موارد زیر اشاره کرد.

آیرودینامیک

این رشته مهندسی هوافضا مربوط به تعامل بین اجسام و جو و بررسی نیروها و حرکت اجسام در جو است. مطالعه  آیرودینامیک شامل مواردی مانند طراحی آیرودینامیکی، جریان قابل فشردگی، کنترل جریان، اندازه گیری جریان، کنترل قدرت، طراحی سازه و دینامیک سیالات است.

دانشجویان در این گرایش خواهند آموخت که چگونه از تونل های باد و دینامیک سیالات محاسباتی (CFD) برای مدل سازی آیرودینامیکی، ساخت مقیاس و انجام آزمایش پرواز استفاده نمایند. همچنین در مورد کنترل و ارزیابی جریان، آیرودینامیک موتور، جریان ترانسونیک ، دینامیک گاز بیش از حد و دمای بالا و آیرودینامیک پرتاب و ورود مجدد فرا خواهند گرفت.

از آنجا که احتمالاً جستجوی پالایش آیرودینامیکی و بهینه سازی عملکرد برای نسل بعدی هواپیما ادامه دارد، نیاز به مهندسانی با دانش تخصصی در مورد رفتار جریان مایع همیشه شایع خواهد بود. همچنین، افزایش آگاهی از محیط زیست به معنای تأکید بیشتر بر تصفیه آیرودینامیکی عناصری مانند کنترل پرواز و جنبه های دینامیکی پرواز است.

هواکشسانی

زمینه هواکشسانی مطالعه تعامل نیروهای اینرسی، ساختاری / الاستیک و آیرودینامیک در هواپیما، ساختمان ها و وسایل نقلیه سطح و نفوذ این مطالعه در قالب طرح است. با استفاده از جنبه های دوره های مقدماتی قبلی مانند دینامیک، ساختارها، ریاضیات و آیرودینامیک، شما با مفاهیم aeroelastic مانند “هواپیمای انعطاف پذیر” و کنترل معکوس، واگرایی، بال زدن، نوسانات چرخه محدود و ریزش گرداب آشنا خواهید شد.

دانشجویان تخصص مهندسی هوافضا برای مدل سازی ساختاری پیچیده هواپیماها و هلی کوپترها و بررسی تعامل آن با آیرودینامیک و پایداری، از مدل های بال هواپیما، بدنه و سیستم های روتور به همراه طیف گسترده ای از ابزارها استفاده خواهند کرد. همچنین چگونگی آزمایش تونل باد، آزمایش ارتعاش زمینی و آزمایش بال زدن پرواز را برای ارزیابی مسائل خاصیت کشش هوا از هواپیما را یاد خواهید گرفت.

تجزیه و تحلیل کامپوزیت ها

مطالعه مواد کامپوزیت پیشرفته (ACM)، شامل تجزیه و تحلیل این مواد کامپوزیتی با کارایی بالا برای توانایی های آنها در هواپیماهای جدید، قطعات ساختمانی هوافضا و سایر کاربردهای مهندسی چالش برانگیز است. دانشجویان، بینشی در مورد سیستم های کامپوزیت (پلیمر، فلز، سرامیک) کسب خواهند کرد و تکنیک های تحلیلی مانند شکستگی، آزمایش مکانیکی، تجزیه و تحلیل تنش، تجزیه و تحلیل عناصر محدود و تجزیه و تحلیل ورقه را خواهند آموخت.

همچنین طراحی، پیوستن، تشخیص نقص، ارزیابی غیر مخرب، خستگی، ضربه، محیط، رابط های فیبر / ماتریس، سختی / مقاومت و علم تولید را پوشش خواهید داد. تجزیه و تحلیل کامپوزیت ها در تلاش برای ساختن مواد سبک تر و در عین حال قوی تر برای هواپیماها مهم است.

اویونیک

اصطلاح اویونیک به سیستم های الکترونیکی مورد استفاده در هواپیماها، ماهواره های مصنوعی و فضاپیماها گفته می شود. اویونیک با هدف حمل و نقل هوایی و الکترونیکی شامل ابزار دقیق پرواز، صفحه نمایش کابین خلبان، کامپیوتر، تجهیزات ناوبری، سیستم خلبان اتوماتیک، سیستم رادار، سیستم های جمع آوری داده، سیستم های تشخیصی، سیستم های ارتباطی و کنترل ترافیک هوایی، سیستم های موقعیت یابی جهانی ماهواره،جعبه سیاه ها، سیستم های هواشناسی، سلاح های هدف، سنسورهای ارتفاع و سرعت عمل می کند.

با مقدمه ای در زمینه اویونیک، مباحثی مانند سیستم های هواپیمایی و طراحی، سازگاری الکترومغناطیسی، پویایی و کنترل پرواز، سیستم های کنترل حرکت و درایو سرور، رادار و ناوبری، قابلیت اطمینان و خرابی و ابزار دقیق پیشرفته، مورد بررسی قرار می گیرد.

سیستم رانش

این رشته شامل مطالعه مکانیک جریان، گرما دینامیک، دینامیک گاز و مقاومت مواد است. با نگاهی به انتخاب موتورهای مناسب خودرو، پیشرانه در مورد طراحی، توسعه، تولید، مونتاژ و آزمایش موتورهای هواپیما است که باید برخی از الزامات قدرت و عملکرد را داشته باشد.

شما بر روی ملاحظات اساسی پیشرانه، ماشین های توربو، محفظه های احتراق، پس سوزها، طرح های نازل موشک، طرح های جذب صوت و مافوق صوت و تنظیمات توربین گاز تمرکز خواهید کرد. شما می توانید نظریه پیشرانه مبتنی بر ملخ را بیاموزید، کارایی پیشرانه انواع پیشرانه هواپیما را بررسی کنید، تأثیر محیطی پیشرانه هواپیما و پرواز هواپیمای پرسرعت را در نظر بگیرید.

سازه ها و مواد

اگر از دوره های مقدماتی در ساختارها و مواد لذت می برید، می توانید در رشته مهندسی هوافضا در این زمینه تخصص بگیرید. شما اصطلاحات معمولی مرتبط با ساختار هواپیما و نحوه ارزیابی رفتار ساختاری را از طریق ترکیبی از تکنیک های تحلیلی، تجربی و عددی مانند تجزیه و تحلیل عناصر محدود یاد خواهید گرفت. شما همچنین یاد خواهید گرفت که چگونه رفتار اعضای سازه تحت بار، نحوه طراحی و اندازه پیکربندی ساختاری هواپیما را با ترکیب ترکیبات مختلف بار در ذهن خود پیش بینی کرده و از طریق آزمایش اعتبار سنجی کنید.

سایر تخصص های مهندسی هوافضا

• استاتیک و دینامیک (مطالعه حرکت، نیروها و لحظه ها در سیستم های مکانیکی)
• نرم افزار (شامل مشخصات، طراحی، توسعه و آزمایش نرم افزار کامپیوتر برای کاربردهای هوانوردی)
• مکانیک جامد (تحلیل تنش و فشار اجزای خودرو)
• آئروکوستیک (مطالعه تولید سر و صدا در هنگام پرواز)
• سیستم های Aervo و Power (مطالعه سیستم های هیدرولیکی و الکتریکی برای پایداری و کنترل ماشین های هوا)

برترین دانشگاه های ایران برای تحصیل در رشته مهندسی هوافضا

دانشگاه های زیادی در ایران رشته مهندسی هوافضا را ارائه می دهند و دانشجوییان متناسب با رتبه های کنکور قادر خواهند بود برای ادامه تحصیل در این دانشگاه ها اقدام نمایند. در رتبه بندی تایمز که یکی از معتبرترین سایت های رتبه بندی در جهان می باشد، تعدادی از دانشگاه های ایران دراین رشته رتبه بندی شده اند. دانشگاه نوشیروانی بابل به عنوان بهترین دانشگاه ایران در رشته مهندسی هوافضا شناخته می شود و پس از آن دانشگاه های شریف و امیر کبیر قرار دارند. در ادامه به برترین دانشگاه های ایران برای تحصیل در رشته مهندسی هوافضا اشاره می شود.

1. دانشگاه نوشیروانی بابل
2. دانشگاه شریف
3. دانشگاه امیر کبیر
4. دانشگاه علم و صنعت
5. دانشگاه کاشان
6. دانشگاه تهران
7. دانشگاه اصفهان

برترین دانشگاه های جهان برای تحصیل در رشته مهندسی هوافضا

سالانه در سایت های متعدی از جمله سایت رتبه بندی تایمز، برترین دانشگاه های جهان در رشته های مختلف تحصیلی رتبه بندی می شوند. در سال ۲۰۲۴، دانشگاه آکسفورد به عنوان برترین دانشگاه جهان در رشته مهندسی هوافضا شناخته شد. لازم به ذکر است که پس از این دانشگاه، کشور آمریکا با ۱۰ نماینده در لیست برترین دانشگاه های جهان برای تحصیل در رشته مهندسی هوافضا در جایگاه بعدی قرار دارد. هم چنین اگر تمایل به کسب اطلاعات بیشتری در مورد دانشگاه های آمریکا دارید می توانید به مقاله ای با همین عنوان در سایت ما مراجعه نمایید. در جدول زیر به برترین دانشگاه های موجود در جهان در رشته مهندسی هوافضا اشاره شده است.

مهاجرت تحصیلی با رشته هوافضا 

بازار کار فوق العاده رشته هوا فضا در بسیاری از کشورهای جهان باعث شده است تا علاقمندان به تحصیل در این رشته در ایران نیز به طور پیوسته در معرض فرصت‌های مختلف کاری و یا تحصیلی در داخل و خارج قرار گیرند. نکته قابل توجه در رابطه با تحصیل این رشته در خارج از کشور موضوع تحریم رشته هوافضا با توجه به ملیت متقاضیان ایرانی است. این مسئله باعث می‌شود تا بسیاری از متقاضیان مهاجرت تحصیلی با رشته هوافضا با حساسیتی بیش از سایر رشته‌ها در فرایند اقدام به خصوص برای کشورهایی نظیر آمریکا و کانادا مواجه باشند. 

در ادامه سعی می‌کنیم و دو راهکار برای علاقه‌مندان به تحصیل رشته هوافضا در خارج از کشور ارائه نماییم.

اپلای برای ادامه رشته هوافضا در خارج از کشور 

بسیاری از علاقه‌مندان به این رشته که ممکن است در شروع راه تحصیل در این رشته باشند و یا فارغ التحصیل مقطع کارشناسی یا کارشناسی ارشد این رشته صرفاً تمایل دارند تحصیل در همین رشته را در خارج از کشور ادامه دهند. این دسته از افراد می‌بایست پیش از اقدام ، شرایط دریافت ویزای تحصیلی کشور مقصد را بررسی نمایید. به طور مثال کشورهایی نظیر آمریکا و کانادا به شدت نسبت به صدور ویزای دانشجویی برای علاقه‌مندان به این رشته تحصیلی،سخت‌گیری از خود نشان می‌دهند. ولی حساسیت صدور ویزا در کشورهایی نظیر انگلستان و ایتالیا کمتر از این کشورهاست. کشور روسیه را می‌توان ده‌آل‌ترین کشور برای تحصیل در رشته هوافضا دانست چرا که هیچ چالشی با تحصیل در این رشته به خصوص در این کشور برای متقاضیان ایرانی ندارد. 

اپلای برای تغییر رشته هوا فضا در خارج از کشور 

بسیاری از علاقه‌مندان به مهاجرت تحصیلی که در رشته هوافضا فارغ التحصیل شده‌اند لزوماً علاقه به ادامه تحصیل در این رشته در خارج از کشور را ندارند و صرفاً می‌خواهم با استفاده از مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد گرفته شده به یکی از کشورهای دیگر مهاجرت داشته باشند. نکته حائز اهمیت برای مهاجرت تحصیلی برای رشته هوافضا به این صورت، برای دلایل محکم برای تغییر رشته در کشور مقصد است. همچنین متقاضیانی که قصد تغییر رشته را دارند می‌بایست نشان دهد که به هیچ وجه در ایران در این رشته به خصوص در سازمان‌هایی که مورد تحریم رشته هوافضا قرار دارند اشتغال نداشته اند.

کم هزینه ترین کشورها برای تحصیل در رشته مهندسی هوافضا

برای بسیاری از علاقمندان که قصد مهاجرت تحصیلی به خارج از کشور را برای تحصیل در رشته هوافضا در ذهن دارند پیدا کردن کشوری که بتوانند در آن با هزینه بسیار کم تحصیل کنند،می‌تواند یک قدم محکم برای، اقدام برای شغل‌های رشته هوافضا چه در ایران چه در سایر کشورهای جهان باشد. بنابراین سعی کردیم در جدول زیر، ارزان‌ترین کشورهای جهان برای تحصیل در رشته هوافضا ، به همراه شهریه تقریبی دانشگاه‌ها و همچنین لیستی از ۵ دانشگاه برتر هر کشور در رشته هوافضا ارائه نماییم.

بهترین کشورها برای کار در زمینه مهندسی هوافضا

مهندسان هوافضا قادر خواهند بود در صنایع و موسسات تحقیقاتی هوایی، ساخت موشک و پرتاب ماهواره فعالیت کنند و همچنین در ارگان ها و سازمان هایی که به نحوی از وسایل پرنده در ارتباط هستند، به عنوان کارشناس تحقیقات در عملیات و تعمیر و نگهداری مشغول به کار شوند. اما علاوه بر اشتغال در مراکز استراتژیک هوایی، مهندس هوافضا با تسلط بر علوم آیرودینامیکی، طراحی سازه و چگونگی ساخت توربو ماشین ها توانایی کار در گرایش های متعددی از مهندسی و پروژه‌های خارج از حیطه صنایع هوافضا را نیز دارا می باشد.

کاربرد زمینه‌های مطالعاتی یک مهندس هوافضا تنها به طراحی هواپیما و وسایل پرنده محدود نمی‌شود. برای مثال آیرودینامیک خودروها از برخی جهات شباهت زیادی به آیرودینامیک هواپیما دارد و امروزه در اغلب صنایع خودروسازی با استفاده از تونل باد و علم آیرودینامیک، خودروهای کم مصرف تری می‌سازند.

اگر به تازگی کار جدیدی را در شرکت های مهندسی هوافضا شروع کرده اید، ممکن است حقوق اولیه از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد. همچنین به خاطر داشته باشید که عوامل دیگری مانند تقاضا برای مهندسان هوافضا در آن منطقه و همچنین عوامل فردی مانند سطح تحصیلات، تجربه و سایر مهارت های دیگر تاثیرگذار می باشد. در زیر لیست متوسط حقوق مهندسان هوافضا در کشورهای مختلف آمده است.

روش های مهاجرت کاری برای رشته هوافضا

بسیاری از علاقه‌مندان به رشته هوافضا به خصوص افرادی که در این زمینه فارغ التحصیل شدند،پس از اتمام دوره تحصیلات خود به دنبال شغل مناسب در سایر کشورهای جهان هستند. در این میان نیاز اهمیت نیروی کار دانش آموخته در این صنعت پیشرو باعث افزایش شانس متقاضیان کار در رشته هوافضا می‌شود و از طرفی تحریم‌های ایران باعث کاهش شانس متقاضیان ایرانی.

با همه این‌ها می‌توان روش‌های زیر را رایج‌ترین روش‌های مهاجرت کاری برای فارغ التحصیلان رشته هوافضا خارج از کشور دانست. 

مهاجرت کاری رشته هوافضا از طریق نیروی متخصص 

بسیاری از کشورهای جهان نظیر استرالیا ، کانادا و نیوزلند سالانه نیروی کار مورد نیاز خود را برای صنایع مختلف از طریق طرح‌های معروف به نیروی کار متخصص یا همان اسکیلد ورکر جذب می‌کنند. در این روش معمولاً متقاضیان مهاجرت کاری بر اساس فاکتورهایی نظیر سن ، مدرک تحصیلی، مدرک زبان،  سابقه کار و دیگر فاکتورهای مرتبط مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. فارغ التحصیل رشته هوافضا نیز شانس این را دارند که با استفاده از این روش شانس خود را برای مهاجرت کاری ، به خصوص به کشورهای ذکر شده افزایش دهند.

مهاجرت کاری با رشته هوافضا از طریق جاب آفر

یکی دیگر از متداول‌ترین روش‌های مهاجرت کاری برای رشته هوافضا و فارغ التحصیلان این رشته اقدام از طریق پیدا کردن شغل در خارج از کشور می‌باشد. معمولاً شرکت‌های خارجی با در نظر گرفتن ضوابط کشور خود مجاز به استخدام نیروی خارجی در زمینه‌های مورد نیاز خود از خارج از کشور هستند. فارغ التحصیلان رشته هوافضا نیز مانند فارغ التحصیلان سایر رشته‌ها امکان مکاتبه با کارفرماهای خارجی و دریافت پیشنهاد شغلی از این شرکت‌ها را خواهند داشت.

اگرچه محدودیت‌های ناشی از تحریم ایران در این رشته باعث می‌شود تا شانس دریافت پیشنهاد شغلی از برخی از کشورهای جهان نظیر آمریکا و کانادا کمتر از سایر کشورهای جهان باشد. همین مسئله باعث می‌شود تا شانس دریافت پیشنهاد شغلی در حال حاضر در کشورهایی که روابط بهتری با ایران دارند بیش از پیش باشد. کشورهایی نظیر چین،روسیه،جمهوری آذربایجان،ترکیه و طیف وسیعی از سایر کشورهای آسیایی و آفریقایی و آمریکای مرکزی و جنوبی شامل این دسته کشورها هستند.