تحصیل و کار در رشته هوش مصنوعی

شاید وقتی استیون اسپیلبرگ در سال ۲۰۰۱ فیلم هوش مصنوعی را می ‌ساخت ،باور نمی‌کرد که در کمتر از دو دهه حضور فیلمش به مهم‌ترین موضوع زندگی بشر روی کره زمین تبدیل شود.اهمیت هوش مصنوعی به حدی رسیده است که گفته می‌شود تا کمتر از یک دهه آینده حدود ۶۰ درصد مشاغل انسان و روی کره زمین به انواع هوش مصنوعی تولید شده توسط شرکت‌های بزرگ کامپیوتری جهان سپرده می‌شوند.

با توجه به اهمیت این موضوع برای علاقه‌مندان به تحصیل این رشته در دانشگاه و به خصوص هموطنان ما که قصد مهاجرت تحصیلی و یا کاری به سایر کشورهای جهان را دارند،در این مقاله قصد داریم به سوالات زیر پاسخ دهیم:

• برای وارد شدن به رشته هوش مصنوعی باید چه رشته‌ای را انتخاب کرد؟
• چگونه وارد رشته هوش مصنوعی شویم؟
• بازار کار هوش مصنوعی در کشورهای دیگر به چه شکلی است؟
• بهترین کشورها برای مهاجرت کاری با رشته هوش مصنوعی کدام کشورها هستند؟
• در چه کشوری می‌توان در رشته هوش مصنوعی پذیرش تحصیلی گرفت؟

 این سوال‌ها فقط بخش کوچکی از سوال‌هایی هستند که در این مقاله به آنها پاسخ خواهیم داد. ولی در صورتی که به صورت کلی اطلاعاتی در رابطه با مهاجرت تحصیلی و مهاجرت کاری نیاز دارید، توصیه می‌نمایم مقاله‌هایی با همین عنوان را در وب سایت آریانا پارس را مطالعه نمایید.

هوش مصنوعی چیست؟

اصطلاح هوش مصنوعی برای اولین بار توسط جان کارتی پدر علم و دانش تولید ماشین های هوشمند استفاده گردید. هوش مصنوعی توسط فلاسفه قرن ۱۹ و ریاضی دانانی نظیر بول که اقدام به ارائه قوانین و نظریه هایی در مورد منطق نمودند، مطرح شده بود. در سال ۱۹۴۳ با اختراع رایانه های الکترونیکی، دانشمندان آن زمان را به چالشی بزرگ فراخواند. هوش مصنوعی علمی نوپا و کاملا جوان می باشد. در واقع بسیاری شروع هوش مصنوعی را ۱۹۵۰ میلادی می دانند، زمانی که آلن تورینگ مقاله دوران ساز خود را در باب چگونگی ساخت ماشین هوشمند نوشت که بعد ها به تست تورینگ مشهور شد.

از گذشته طراحان کامپیوتر رویای ساخت ماشین هایی را در سر داشتند که بتوانند رفتاری شبیه به انسان داشته باشد و واکنشی منطقی و معقول در برابر اتفاقات به نمایش بگذارند. این رویا با ساخت کامپیوتر تا حدودی به حقیقت تبدیل شد. هوش مصنوعی مطالعه روش هایی است برای تبدیل کامپیوتر به ماشینی که بتواند اعمال انجام شده توسط انسان را انجام دهد. در ساخت هوش مصنوعی علوم زیادی کاربرد دارد.

رشته مهندسی کامپیوتر به طراحی و ساخت روش های مختلف جهت استفاده مناسب و کارها از کامپیوتر می پردازند و در دنیای امروز از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از طی این دوره تربیت کارشناسانی است که در زمینه تحلیل و طراحی، ساخت و راه اندازی دستگاه ها و مجموعه های سخت افزاری و نرم افزاری جدید، نگهداری، عیب یابی، تعمیر و اصلاح و توسعه روش ها و تکنولوژی فعالیت کنند.

شاخه های تحصیلی هوش مصنوعی

هوش مصنوعی علم تشخیص، استدلال و عمل رایانه ای است. این همه چیز در مورد اعطای ماشین به قدرت شبیه سازی رفتار انسان، به ویژه ظرفیت شناختی است. با این حال، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و علم داده همه با هم مرتبط هستند. مجموعه گسترده ای از تکنیک ها در حوزه هوش مصنوعی مانند زبان شناسی، بینایی، رباتیک، برنامه ریزی، پردازش زبان طبیعی، علم تصمیم گیری و غیره وجود دارد. در ادامه به شاخه های تحصیلی هوش مصنوعی اشاره می شود.

یادگیری ماشین

از نظر فن آوری پیشرفته، یکی از مهم ترین زمینه های تحصیلی رشته هوش مصنوعی، یادگیری ماشین است. یادگیری ماشین علمی است که ماشین آلات را قادر می سازد داده ها را برای حل مشکلات دنیای واقعی آماده نمایند. الگوریتم های ML توسط مهارت های پیچیده ریاضی ایجاد می شوند که برای ایجاد یک سیستم کامل ML در یک زبان ماشین کد گذاری می شوند. ML افراد را قادر می سازد تا وظایفی را برای دسته بندی، رمزگشایی و برآورد داده ها از یک مجموعه داده مشخص، انجام دهند.

شبکه عصبی

با استفاده از علوم شناختی و ماشین آلات برای انجام وظایف ، شبکه عصبی شاخه ای از هوش مصنوعی است که از نورولوژی استفاده می کند. همانند سازی مغز انسان در جایی که مغز انسان شامل تعداد بی نهایت نورون است و رمز گذاری نورون مغز در یک سیستم یا ماشین همان چیزی است که شبکه عصبی کار می کند. شبکه عصبی و یادگیری ماشین در کنار هم بسیاری از کارهای پیچیده را به راحتی حل می کنند در حالی که بسیاری از این کارها می توانند خودکار باشند.

رباتیک

رباتیک به عنوان یک زمینه بسیار جدی هوش مصنوعی ظهور کرده است. یک زمینه جالب تحقیق و توسعه عمدتا بر طراحی و ساخت ربات ها تمرکز دارد. رباتیک یک رشته میان رشته ای از علوم و مهندسی است که با مهندسی مکانیک، مهندسی برق، علوم کامپیوتر و بسیاری دیگر ترکیب شده است. 

شاخه رباتیک طراحی، تولید، بهره برداری و استفاده از ربات ها را تعیین می کند. این سیستم برای کنترل، نتایج هوشمندانه و تحول اطلاعات با سیستم های رایانه ای سروکار دارد. ربات ها اغلب برای انجام وظایفی استفاده می شوند که انجام پیوسته آنها برای انسان دشوار است. محققان هوش مصنوعی همچنین در حال تولید ربات هایی با استفاده از یادگیری ماشین برای تنظیم تعامل در سطوح اجتماعی هستند.

سیستم های خبره

سیستم های خبره در میان اولین مدل موفق نرم افزار AI در نظر گرفته شدند. برای اولین بار، آنها در دهه ۱۹۷۰ طراحی شدند و پس از آن در دهه ۱۹۸۰ افزایش یافت. یک سیستم خبره به یک سیستم رایانه ای اشاره دارد که از هوش تصمیم گیری یک متخصص انسانی تقلید می کند. سیستم های خبره برای مقابله با مشکلات پیچیده از طریق استدلال از طریق بخش های مهارت ساخته شده اند.

منطق فازی

در دنیای واقعی، گاهی اوقات با شرایطی روبرو می شویم که تشخیص درست بودن یا نبودن شرایط دشوار است، منطق فازی آنها انعطاف پذیری مناسبی را برای استدلال فراهم می کند که منجر به عدم دقت و عدم اطمینان هر شرایطی می شود. منطق فازی تکنیکی است که اطلاعات نامشخص را با اندازه گیری درجه صحیح فرضیه نشان می دهد و اصلاح می کند. از منطق فازی نیز برای استدلال در مورد مفاهیم طبیعی نامطمئن استفاده می شود.

پردازش زبان طبیعی  

از دیگر شاخه های هوش مصنوعی می توان به پردازش زبان طبیعی اشاره کرد. پردازش زبان طبیعی روش های در حال توسعه را نشان می دهد که به برقراری ارتباط با ماشین آلات با استفاده از زبان های انسانی مانند انگلیسی کمک می کند. NLP پردازش زبان انسان توسط برنامه های رایانه ای است. وظایف NLP ترجمه متن، تحلیل احساسات و تشخیص گفتار می باشد.

برترین دانشگاه های ایران برای تحصیل در رشته هوش مصنوعی

رشته هوش مصنوعی یکی از پرطرفدار ترین رشته های تحصیلی در ایران به حساب می آبد. این رشته به عنوان یکی از گرایش های مهندسی کامپیوتر محسوب می شود. از آن جایی که این گرایش با علوم زیادی سروکار دارد، تحصیل در آن فقط مختص به دانشجویان کامپیوتر نبوده بلکه فارغ التحصیلان رشته های برق، الکترونیک، زیست شناسی و مکانیک و … نیز قادر خواهند بود برای ادامه تحصیل در رشته هوش مصنوعی اقدام نمایند. در ادامه به برترین دانشگاه های ایران برای تحصیل در رشته هوش مصنوعی اشاره می شود.

رتبه در ایران	دانشگاه	رتبه جهانی
۱	دانشگاه صنعتی شریف	۲۸۱
۲	دانشگاه تهران	۳۰۱-۳۵۰
۳	دانشگاه صنعتی امیرکبیر	۳۵۱-۴۰۰
۴	دانشگاه صنعتی اصفهان	۴۰۱-۴۵۰
۵	دانشگاه فردوسی مشهد	۵۰۱-۵۵۰
۶	دانشگاه شیراز	۵۰۱-۵۵۰
۷	دانشگاه شهید بهشتی	۵۵۱-۶۰۰
۸	دانشگاه علامه طباطبایی	۵۵۱-۶۰۰

برترین دانشگاه های جهان جهت تحصیل در رشته هوش مصنوعی

شاید تحصیل در برترین دانشگاه‌های جهان در رشته هوش مصنوعی برای بسیاری از متقاضیان مهاجرت تحصیلی تصویری دست نیافتنی باشد. مثلاً برای یک فارغ التحصیل رشته کامپیوتر در یکی از دانشگاه‌های آزاد در ایران،با توجه به اختلاف رتبه این دانشگاه با برترین دانشگاه‌های جهان در این رشته، احتمال دریافت پذیرش مستقیم در یکی از بهترین دانشگاه‌های جهان در رشته هوش مصنوعی کم دور از ذهن است.

ولی با داشتن یک برنامه منسجم و هدفمند روش‌هایی برای افزایش شانس پذیرش در این دانشگاه‌ها حتی برای متقاضیان ایرانی وجود دارد. روش‌هایی مثل تقویت رزومه تحصیلی با نگارش مقالات علمی و یا حتی سپری کردن یک مقطع تحصیلی در سایر کشورهای جهان. در جدول زیر می‌توانید فهرستی از بهترین دانشگاه‌های جهان در رشته هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ را بیابید.

رتبه	دانشگاه	کشور	هزینه تقریبی شهریه (دلار آمریکا)	شانس بورسیه
۱	موسسه فناوری ماساچوست (MIT)	ایالات متحده	۵۷۷۰۰	بالا
۲	دانشگاه استنفورد	ایالات متحده	۵۷۲۳۰	بالا
۳	دانشگاه کمبریج	بریتانیا	۳۸۶۰۰	بالا
۴	دانشگاه کارنگی ملون	ایالات متحده	۵۷۷۰۰	بالا
۵	دانشگاه آکسفورد	بریتانیا	۳۸۶۰۰	بالا
۶	دانشگاه فنی فدرال زوریخ (ETH)	سوئیس	۲۶۰۰۰	متوسط
۷	دانشگاه تورنتو	کانادا	۳۰۰۰۰	بالا
۸	دانشگاه تسینگ‌هوا	چین	۱۰۰۰۰	متوسط
۹	دانشگاه پکن	چین	۱۰۰۰۰	متوسط
۱۰	دانشگاه کالیفرنیا، برکلی	ایالات متحده	۵۷۲۳۰	بالا

کم هزینه ترین کشورها جهت تحصیل در رشته هوش مصنوعی

یکی از فاکتورهای بسیار مهم برای انتخاب یک کشور، هزینه های زندگی و تحصیل در کشور مورد نظر می باشد. کشورهای زیادی دوره های هوش مصنوعی را در خارج از ایران ارائه می دهند. کشورهایی همچون آلمان، ایتالیا، روسیه، چین از جمله کشورهایی می باشند که دوره های هوش مصنوعی را با کم ترین هزینه ارائه می دهند.

تحصیل در رشته هوش مصنوعی در آلمان

تحصیلات در کشور آلمان به صورت رایگان و یا هزینه بسیار ناچیز به دانشجویان بین المللی ارائه می گردد. دانشجویان با فراهم آوردن مدارک مورد نیاز قادر خواهند بود تا شانس خود را برای اخذ پذیرش در دانشگاه های آلمان امتحان نمایند. دوره های تحصیلی در کشور آلمان به زبان انگلیسی ارائه می گردد.

• هزینه های تحصیل: ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ یورو سالانه
• هزینه های زندگی: ۷۰۰ تا ۹۰۰ یورو ماهانه

تحصیل در رشته هوش مصنوعی در ایتالیا

کشور ایتالیا با ارائه بورسیه DSU، به عنوان هدفی ایده آل برای تحصیل در رشته هوش مصنوعی شناخته می شود. دانشجویان در صورت ارائه مدرکی دال بر تسلط زبان انگلیسی قادر خواهند بود برای دانشگاه های برتر این کشور اقدام نمایند.

• هزینه های تحصیل: رایگان(در صورت اخذ بورسیه)
• هزینه های زندگی: ۶۵۰ تا ۸۵۰ یورو ماهانه

تحصیل در رشته هوش مصنوعی در روسیه

روسیه از جمله کشورهایی می باشد که دوره های هوش مصنوعی را با کم ترین میزان هزینه به دانشجویان بین المللی ارائه می دهد. شرایط اخذ پذیرش در دانشگاه های روسیه در مقابل سایر کشورهای عنوان شده، راحت تر می باشد و دانشجویان با شانس بیشتری می توانند برای ادامه تحصیل اقدام نمایند.

• هزینه های تحصیل: ۲ تا ۴ هزار دلار سالانه
• هزینه های زندگی: ۳۵۰ تا ۵۰۰ دلار ماهانه

بهترین کشورها برای کار در رشته هوش مصنوعی

هوش مصنوعی قدرت تشخیص چهره، اداره اتومبیل های خود مختار، ارائه نتایج آنلاین بهتر و تقویت تجارت در صنایع مختلف را دارد. همه کشورها از جمله کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به دنبال ارتقا در این صنعت می باشند. بسیاری از قدرت های دنیا بزرگ جهان به دنبال پیروزی در این رقابت می باشند. در ادامه به پنج کشور برتر جهان برای مهاجرت کاری در زمینه هوش مصنوعی برای کار اشاره می شود.

• کشور چین: شورای دولتی جمهوری خلق چین اعلام کرده است که تا سال ۲۰۳۰ به یک رهبر جهانی ۱۵۰ میلیارد دلاری هوش مصنوعی تبدیل خواهد شد. از همین رو فرصت های شغلی بیشماری در اختیار متخصصان این رشته قرار می گیرد.
• کشور آمریکا: آمریکا از نظر تبدیل شدن به ابر قدرت هوش مصنوعی رقابت سختی با چین دارد. کشور آمریکا به عنوان یکی از برترین کشورهای دنیا برای کار در زمینه هوش مصنوعی به شمار می رود.
• کشور انگلستان: انگلستان در قاره اروپا به عنوان قدرت اصلی در زمینه هوش مصنوعی می باشد و در حدود ۳۳ درصد سرمایه خود را به گسترش این حرفه اختصاص داده است.
• کشور کانادا: دولت کانادا نقش مهمی در سرمایه گذاری در پروژه های هوش مصنوعی دارد. این گروه از متخصصان با شانس بسیار بالایی وارد بازار کار کانادا می شوند.
• کشور روسیه: این کشور سالانه ۱۲٫۵ میلیون دلار برای هوش مصنوعی سرمایه گذاری می کند. از همین رو فرصت های شغلی بیشماری در این زمینه برای علاقه مندان به کار وجود دارد.

سوالات متداول در رابطه با رشته هوش مصنوعی 

با توجه به جدید بودن این رشته تحصیلی در مقایسه با سایر رشته‌ها، بسیاری از علاقه‌مندان به تحصیل در رشته هوش مصنوعی در ایران و در خارج از کشور سوالات زیادی در رابطه با در ذهن خود دارند. در ادامه قصد داریم به متداول‌ترین پرسش‌هایی که در خصوص رشته هوش مصنوعی و جوانب آن مطرح می‌گردد بپردازیم. 

چگونه رشته هوش مصنوعی شویم؟

در حال حاضر در ایران رشته هوش مصنوعی فقط در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می‌شود. بنابراین داوطلبان ورود به رشته هوش مصنوعی می‌بایست با سپری کردن مقطع کارشناسی در یکی از رشته‌های علوم کامپیوتر و یا علوم ریاضی زمینه تحصیل خود را در مقطع کارشناسی ارشد در این رشته فراهم کند. اگرچه متقاضیان تحصیل در رشته هوش مصنوعی در خارج از کشور، قادر هستند تا حتی در مقطع لیسانس این رشته را به عنوان رشته تحصیلی خود انتخاب نمایند. 

آیا تحصیل در رشته هوش مصنوعی از تجربی و انسانی هم امکان‌پذیر است؟

در ایران مانعی برای تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در رشته هوش مصنوعی بر اساس مدرک دیپلم وجود ندارد. یعنی متقاضیان می‌توانند جهت اخذ پذیرش در رشته هوش مصنوعی از تجربی و یا انسانی نیز اقدام نمایند. ولی تحصیل در رشته مرتبط در مقطع لیسانس برای پذیرش در مقطع کارشناسی ارشد رشته هوش مصنوعی یک مزیت محسوب می‌شود.برای تحصیل در این رشته در خارج از کشور نیست هیچ محدودیتی بابت نوع دیپلم دریافت شده توسط متقاضیان برای تحصیل در مقطع لیسانس وجود ندارد. 

تحصیل در هوش مصنوعی بهتر است یا رشته کامپیوتر؟

تحصیل در هوش مصنوعی در آمریکا آمریکا و یا کانادا و هر یک از کشورهای توسعه یافته جهان می‌تواند متضمن پیدا کردن یک شغل ایده‌آل برای متقاضیان مهاجرت تحصیلی باشد. اگرچه کمابیش این ادعا در رابطه با رشته‌های کامپیوتر نیز صادق است ولی می‌توان آینده روشن رشته هوش مصنوعی را در این مقایسه در نظر نگرفت. تحصیل رشته هوش مصنوعی با توجه به تعداد زیاد فرصت‌های کاری و همچنین کمبود نیروی کار ماهر در این مینه یک فرصت برای علاقه‌مندان به تحصیل در خارج از کشور محسوب شود.